ನವದೆಹಲಿ: ಭಾರತದ ಏಕತೆಯ ಹಿಂದೆ ನಿಂತಿರುವ ಉಕ್ಕಿನ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯ ಹೆಸರೇ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್. 1947ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೊಂದಿದಾಗ “ಒಂದು ಭಾರತ” ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆ ಕೇವಲ ಕನಸಷ್ಟೇ ಆಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜೊತೆಗೆ 560 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.
ಈ ವಿಚ್ಛಿನ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಭಾರತದ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಹಾಗೂ ಉಪಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರ ಏಕೀಕರಣದ ಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. ಅವರ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆ ಹಾಗೂ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯು ನೂರಾರು ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮಡಿಲಿಗೆ ತಂದಿತು.
“ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಕಾರ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಏಕತೆಯ ಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ,” ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ರಾಜಮೋಹನ್ ಗಾಂಧಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ಆದರ್ಶವಾದಕ್ಕಿಂತ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ವಾಸ್ತವಿಕತೆ ದೇಶವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು,” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
One vision. One nation. One Bharat.
On Rashtriya Ekta Diwas, we honour the Iron Man of India Sardar Vallabhbhai Patel, whose vision united our nation.
From the grand parade to the vibrant tableaus and cultural performances; every moment echoes the spirit of unity, courage, and… pic.twitter.com/wckQPnZNxG
— Gujarat Tourism (@GujaratTourism) October 26, 2025
ಏಕೀಕರಣದ ದೃಢ ನೋಟ
ಪಟೇಲ್ ಹಾಗೂ ಅವರ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ವಿ.ಪಿ. ಮೆನನ್ ಅವರು ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ಭಾರತ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದರು. ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಸಾಧನ (Instrument of Accession) ಮೂಲಕ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡು ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.
1949ರ ವೇಳೆಗೆ ಹೈದರಾಬಾದ್, ಜುನಾಗಢ್ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬಹುತೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡವು. “ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನು ತನ್ನ ಧರ್ಮ, ಪ್ರಾಂತ ಅಥವಾ ವರ್ಣವನ್ನು ಮೀರಿದ ಭಾವನೆ ಹೊಂದಬೇಕು; ಅವನು ಮೊದಲು ಭಾರತೀಯನೆಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು,” ಎಂದು ಪಟೇಲ್ ಹತ್ತಿರದವರಲ್ಲಿ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ತುಂಬಿದರು.
ಇದು ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯ ಕ್ರಮವಾಗಿರದೆ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆಯ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ದೇಶದ ನಕ್ಷೆ, ಚೈತನ್ಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಏಕತೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು.
ರಾಷ್ಟ್ರನಿರ್ಮಾಣದ ಶಿಲ್ಪಿ
ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲ ಗೃಹಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆ (IAS) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪೊಲೀಸ್ ಸೇವೆ (IPS) ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ದಕ್ಷ ಆಡಳಿತದ ಮೂಲಕ ದೇಶವನ್ನು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟುವ ಕನಸನ್ನು ಅವರು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಿದರು.
“ಭಾರತದ ಏಕತೆಯನ್ನು ಬಲದಿಂದಲ್ಲ, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಸಾಧಿಸಲಾಯಿತು,” ಎಂದು ಪಟೇಲ್ ಹೇಳಿದ್ದೇ ಅವರ ತತ್ವದ ಶಾಶ್ವತ ಸಾರವಾಗಿದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕತಾ ದಿನದ ಅರ್ಥ
ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಅದ್ವಿತೀಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು 2014ರಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31 ಅನ್ನು ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕತಾ ದಿವಸ್’ವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ದಿನವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರದಾದ್ಯಂತ ಏಕತಾ ಓಟಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೆರವಣಿಗೆಗಳಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ — ಇದು ಭಾರತದ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
ಭಾರತವು ಈ ವರ್ಷ ಪಟೇಲ್ ಅವರ 150ನೇ ಜನ್ಮ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಸಂದೇಶ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಈ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ನೆನಪು ನಮಗೆ ಏಕತೆ ಕೇವಲ ಘೋಷಣೆ ಅಲ್ಲ, ಅದು ಪ್ರತಿನಿತ್ಯದ ನಾಗರಿಕ ಕರ್ತವ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಅವರ ಸಂದೇಶದ ಶಾಶ್ವತ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಎಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಭಾರತದ ಒಳಾಂಗಣ ಏಕತೆ ಪೋಷಣೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾವನೆಗಳು, ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯತೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೂ, ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೂ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಮನೋಭಾವ ಜೀವಂತವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.
“ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಲ್ಲದ ಮಾನವಶಕ್ತಿ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲ,” ಎಂಬ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ವಾಕ್ಯ ಇಂದು ಸಹ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತಿದೆ — ಅದು ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಭಾರತದ ಶಾಶ್ವತ ಬಲದ ನೆಲೆಗಟ್ಟಾಗಿದೆ.
